Protocol veilige gemeente
Vastgesteld op de Algemene Kerkenraadsvergadering van 26 november 2020 tekstueel aangepast op 20-04-2022
Algemene Omgangsregels
Inleiding
Ongewenste intimiteiten, misbruiksituaties, #metoo-affaires: ook de Protestantse Kerk heeft ermee van doen. Recent onderzoek wijst uit dat driekwart (73%) van de vrouwelijke respondenten uit christelijk Nederland in hun leven te maken heeft gehad met minimaal één vorm van geweld. Ook mannen (57%) kunnen het slachtoffer worden van allerlei vormen van lichamelijk, psychisch en seksueel geweld. Meestal lopen mensen niet te koop met hun ervaringen van onveiligheid of geschondenheid. In elke gemeente zijn slachtoffers van geweld, misbruik of onveilige machtssituaties, in hun thuissituatie of zelfs in de kerk. Wegkijken is ontoelaatbaar en staat haaks op ‘omzien naar elkaar’ resp. wat de Bijbel ons leert.
Algemeen
De eerste bouwsteen voor een veilige kerkelijke gemeente is bewustzijn dat er per definitie sprake is van ongelijke machtsverhoudingen, hoe integer met elkaar wordt omgegaan op basis van gelijkwaardigheid dan ook. Taakdragers in de kerk dienen zich hier bewust van te zijn en fijngevoelig te zijn in hun doen en laten. Ook mag van hen extra inzet verwacht worden om onderlinge veiligheid te bespreken en afspraken die voor een veilige omgeving bevorderlijk zijn, vast te leggen. Denk daarbij aan seksueel grensoverschrijdend gedrag, financiële malversatie, intimidatie en dreiging. Het is verstandig (en wordt door de landelijke PKN ook aanbevolen) om als gemeente regels / beleid te hebben omtrent de veilige omgang, m.n. een zgn. gedragscode.
Gedragscode
In een gedragscode staat wat de kerkenraad van de vrijwilligers en beroepskrachten verwacht, welk gedrag wel en welk gedrag niet geaccepteerd wordt. Het is een officieel document met de bedoeling dat het door vrijwilligers en beroepskrachten onderschreven wordt. Een gedragscode is als het ware een vaste set regels voor iemand met verantwoordelijkheid voor anderen, zoals een jeugdleider, (pastorale/diaconale) ambtsen taakdragers, ouderenbezoekers, vertrouwenspersonen e.d.
Vertrouwenspersonen
Achtergrond en context
Vertrouwenspersonen in de gemeente kunnen bij vermoedens van misbruik binnen de gemeente zelf iemand benaderen. En omgekeerd kunnen gemeenteleden bij hen terecht met hun vragen, vermoedens en meldingen. Vertrouwenspersonen zijn de personen die in de gemeente op beleids- en uitvoerend niveau aandacht vragen voor preventie van misbruik en alert zijn op de uitvoering van het beleid van de kerkenraad op dit terrein. Het is gewenst gezien de grote van de hervormde gemeente Waddinxveen dat er sprake is van meerdere vertrouwenspersonen die onafhankelijk van de wijkgemeente kan worden benaderd. Er is voor gekozen dat de wijkpredikanten van de gemeenten dienen als vertrouwenspersoon binnen de centraal hervormde gemeente Waddinxveen. Iedere predikant kan door ieder gemeente lid (wijk overstijgend) benaderd worden om vertrouwelijke zaken betreffend ongewenste intimiteiten binnen het gemeente werk te melden en te bespreken. Aanvullend zijn er per wijk vertrouwenspersonen die eveneens benaderd kunnen worden. Afhankelijk van de situatie kan de vertrouwenspersoon verwijzen, de melder bijstaan in gesprekken met anderen en bij aangiftes en klachtenprocedures. Zij doen geen werk waar anderen in gespecialiseerd zijn. Dat betekent dat zij niet aan waarheidsvinding doen, zij gaan niet zelf op onderzoek uit, zij zijn geen therapeut, mediator, pastoraal medewerker of advocaat, evenmin aanspreekpunt voor ‘gewone’ kerkelijke conflicten. Zij staan naast het gemeentelid dat zich bij hen meldt en ondersteunen die persoon.
Taken
Vertrouwenspersonen:
- zijn eerste aanspreekpunt en steun voor mensen uit de gemeente die in vertrouwen iets kwijt willen over wat er in de gemeente gebeurt of waar ze zich zorgen over maken. Bij strafbare feiten brengen zij de politie op de hoogte wanneer melder daar niet toe in staat is of bij een levensbedreigende situatie. Denken mee met de melder over eventuele aangiftes of klachtenprocedures en begeleiden melder daarin. Op verzoek van en met instemming van de melder kunnen ze de melder vertegenwoordigen;
- informeren en adviseren melders en anderen over mogelijke (vervolg)trajecten. Zo nodig wijzen zij op pastorale, psychologische, maatschappelijke, kerkelijke juridische hulp.
Gedragscode voor kerkelijke vrijwilligers van de Hervormde gemeente Waddinxveen
Algemeen
De laatste jaren is duidelijk gebleken dat ook binnen kerkgenootschappen ongewenst gedrag of seksueel misbruik kan plaatsvinden, met alle ingrijpende gevolgen van dien. Als de kerk een gemeenschap wil zijn waar jongeren en ouderen zich thuis voelen, dan zal de kerk voor hen veilig en betrouwbaar moeten zijn. Juist in de kerk wil je dat jong en oud zich veilig voelen en een gezond vertrouwen in God en mensen kunnen ontwikkelen.
Onze gemeente wil zich laten leiden door het liefdesgebod dat Jezus Zelf ons heeft gegeven, toen Hij zei: ‘U zult de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dit is het eerste en het grote gebod. En het tweede, hieraan gelijk, is: U zult uw naaste liefhebben als uzelf’ (Matteüs 22: 37-39).
Deze code wil een hulpmiddel zijn om ongewenst gedrag van kerkelijke vrijwilligers te voorkomen, te signaleren en bespreekbaar te maken. Wijkpredikanten van de Hervormde gemeente Waddinxveen zijn aangewezen als vertrouwenspersoon indien ongewenste intimiteiten binnen het kerkelijk werk zich voordoen.
De Algemene kerkenraad vindt afspraken over de manier van omgaan met elkaar belangrijk, omdat alle leden van onze gemeente zich veilig moeten kunnen voelen. Dit kan alleen als men elkaar in zijn/haar waarde laat en elkaar met respect behandelt. Dit betekent dat wij in onze kerkelijke gemeente alle vormen van ongelijkwaardige behandeling, zoals pesten, machtsmisbruik, financiële uitbuiting, discriminerende, racistische of (seksueel) intimiderende gedragingen of opmerkingen, of het hiertoe aanzetten, ontoelaatbaar vinden.
Gedragsregels
De na te leven gedragsregels luiden als volgt.
1. We accepteren en respecteren de ander zoals hij/zij is en discrimineren niet (op basis van kenmerken die in de gegeven situatie niet relevant zijn). Iedereen telt mee binnen de kerkelijke gemeente.
2. We houden rekening met de grenzen die de ander aangeeft.
3. We vallen de ander niet lastig.
4. We berokkenen de ander geen schade.
5. We maken op geen enkele wijze misbruik van onze machtspositie.
6. We maken geen gemene grappen of opmerkingen over anderen.
7. We negeren de ander niet.
8. We doen niet mee aan pesten, uitlachen of roddelen.
9. We gebruiken geen geweld, en we bedreigen de ander niet.
10. We komen niet ongewenst te dichtbij en raken een ander niet tegen zijn of haar wil aan.
11. We geven de ander geen seksueel getinte aandacht.
12. We stellen geen ongepaste vragen en maak geen ongewenste opmerkingen over iemands persoonlijk leven of uiterlijk.
13. We doen geen mededelingen over zaken die mij vertrouwelijk ter kennis zijn gekomen aan derden. We moeten de geheimhouding doorbreken als er gevaar of schade kan worden voorkomen, mits we er alles aan heb gedaan om toestemming van de betrokkene te krijgen om de geheimhouding te doorbreken.
14. We maken bewust gebruik van internet, e-mail en andere communicatiemiddelen. In het gebruik hiervan zorg ik ervoor dat de privacy van anderen wordt gewaarborgd.